Muqdisho (Salmurux News) — Caasimadda Soomaaliya ayaa markale wajahaysa isbeddel muuqda oo dhanka kaabayaasha ah, iyadoo dib u dhis ballaaran laga hirgelinayo wadooyinka halbowle u ah ganacsiga, caafimaadka, iyo isu socodka shacabka. Isbeddelkan cusub ayaa yimid kadib sannado burbur ah, boholo qoto dheer, iyo roobab culus oo dhawaan gaarsiiyay dhaawicii ugu darnaa kaabayaasha magaalada Muqdisho.
Si kastaba ha ahaatee, xaaladda maanta ka muuqata Muqdisho waa mid ka duwan sidii hore, waxaana si weyn loogu amaanay Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ahna Duqa Muqdisho, Mudane Muungaab, oo si degdeg ah u bilaabay hawlgallo dib u soo celin ah oo wax ka beddelay muuqaalka wadooyinka muhiimka ah.
Soobe: Wadadii Qaraxyada iyo Daadadka Roobka oo Maanta Si Buuxda u Shaqeysa
Waddada Soobe ayaa ah mashruuca ugu guusha badan ee kaabayaasha Muqdisho sanadkan. Marinkan muhiimka ah ayaa muddo dheer ahaa:
- wado boholo badan leh,
- meel daadadku fariistaan,
- halis ku ahayd shacabka & gaadiidka,
- burbur ka dhashay qaraxyadii waaweynaa.
Maanta, Soobe waa waddo casri ah, si buuxda loo dhammeystiray, kuna qalabaysan:
- laami tayo sare leh,
- biyo-mareenno casri ah,
- isku socod degdeg ah,
- bilic cusub,
- amni wanaagsan.
Shacabka iyo ganacsatada ayaa u arkaya Soobe tusaalaha ugu wanaagsan ee waddo loo dhisay si xirfad leh, iyagoo ku amaanay maamulka Dr. Muungaab sida ugu soo celiyeen wado u qalanta caasimad.
Burburkii Roobabka Weynaa: Wadooyinka oo burburey, Magaalada oo Hakad Gashay
Roobabkii xoogga badnaa ee dhowaan ku dhuftay Muqdisho waxay sababeen:
- boqolaal godad oo ku samaysmay wadooyinka,
- biyo faraha badan oo gooyay marinnada ganacsiga,
- gaadiidka oo xayiraad iyo hakad galey.
- adeegyada degdegga oo gaari waayay goobaha bulshada,
- wadooyin qaar oo gabi ahaanba burburey laamigoodii.
Muwaadiniin badan ayaa sheegay in magaalada ay gaartay heer aysan suurtagal ahayn in lagu safro masaafo gaaban xataa.
Waxaase maamulka gobolka Banaadir uu qaaday tallaabo degdeg ah, oo lagu bilaabay in la xiro, la simo, lana dayactiro wadooyinka burburay, taas oo maanta miro dhalay.
Bakaaraha–Dabka: Jidka Ganacsiga oo Dib u Dhismaya.
Wadadan oo muhiimka ah iskuna xirta suuqa Bakaaraha iyo Dabka ayaa sannado badan ahayd:
- mid ay buuxdhaafiyeen boholo waaweyn,
- gaadiidka badan oo ku jam garowa,
- halka ay ambalaasyadu ku adkaato in ay ka gudbaan.
Shaqada dib u dhiska hadda socota ayaa la fialayaa iney yareyso saxmaddii gaadiidka, isla markaana dib u soo celiso isu socodkii ay shacabka iyo ganacsatadu muddo dheer sugayeen.
Ceelgaabta–Afisyoone: Wadada Istaraatiijiga ah ee Dowladdu Ku Tiirsan Tahay
Laamigan istaraatiijiga ah ayaa muhiim u ah:
- isu socodka xarumaha dowladda,
- garoonka diyaaradaha,
- degmooyinka badan.
Shaqooyinka kasocda waa qayb ka mid ah qorshaha ballaaran ee lagu soo celinayo amniga, howlaha dowladda, iyo ganacsiga gudaha. Biyo-mareenno cusub iyo laami tayo sare leh ayaa hadda dhismahoodu socdaa.
Dr. Muungaab oo Kasbaday Mahadcelinta Shacabka Muqdisho
Shacabka Muqdisho ayaa si weyn u amaanay Guddoomiye Muungaab, iyagoo tilmaamay:
- Hoggaan muuqda oo ku saleysan ficil, ma ahan hadal siyaasadeed oo kaliya.
- Kormeer joogto ah oo ka socda goobaha dhismaha.
- Maamul degdeg ah oo la tacaalaya burburkii roobabka.
- Mashruucyada cad ee bilicsanaanta magaalada soo celinaya.
Darawal ka tirsan gaadiidka dadweynaha ayaa yiri:
“Magaaladu muddo ayay u baahnayd Duq shaqooyin muuqda qabta. Soobe waa caddeyn in haddii la is abaabulo Muqdisho ay noqon karto magaalo caalami ah.”
Saameynta Horumarka: Mudane Muungaab?
Faa’iidooyinka cusub waxaa kamid ah:
- Isu socodka Ganacsiga oo hakad gelin,
- Ambalaasyada oo si degdeg ah ku gaara Isbitaaladda,
- Isku socodka dadweynaha oo fududaaday,
- Amniga habeenkii oo kor u kacay,
- Bilic magaalada oo soo laabatay,
- Maalgashadayaal cusub oo xiiseynaya Muqdisho,
Gunaanad
Muqdisho waxay ku jirtaa marxalad cusub oo dib u dhis iyo horumar ah. Inkastoo ay jireen caqabado waaweyn oo ay kamid yihiin burburkii qaraxyada, roobabkii cuslaa iyo dayac sannado badan hareeyey, haddana magaalada maanta waxay muujineysaa ifafaalo horumar oo dhab ah.
Waxaana shaki ku jirin in hoggaaminta Duqa Muqdisho, Mudane Muungaab, ay door weyn ka ciyaartay:
- jihaynta dib u dhiska,
- dhammeystirka Soobe,
- iyo bilaabista wadooyinka kale ee socda.
Muqdisho waxay dib u helaysaa wejigeedii, waxayna u socotaa mustaqbal u qalma caasimad Soomaaliyeed.
